• 10468
    PAYLAŞIM

Neden Gümüş - Kalsiyum Aküler?

Akü Teknolojileri 27 AĞUSTOS 2014 ÇARŞAMBA
Alper Turhan

AR-GE Uzmanı

Neden Gümüş - Kalsiyum Aküler?

Gümüş-Kalsiyum aküler özel alaşımlı yapılarıyla %20 daha fazla ömür ve marş basma gücüne sahiptirler. Geliştirilmiş özel alaşımları ile iklimsel koşullara ve çalıştığı ortama bağlı olarak yüksek sıcaklıkta daha iyi performans gösterirler. Gümüş Kalsiyum Aküler pozitif elektrotta gümüş ve kalay alaşımlı kalsiyum, negatif elektrotta kalsiyum kullanılarak, minimum su kaybı yaşanan akülerdir. 

Kalsiyum-Kalay alaşımları son yıllarda akü ızgaralarında giderek artan bir kullanım alanına sahip olmuştur. Üretimde istenilen mekanik özelliklerin sağlanabilmesi amacıyla ızgara alaşımlarına kalsiyum ilavesi yapılmakta; bu aşamada kalay alaşımın erime noktasını azaltarak ötektik sıvı aralığını arttırmakta ve üretim kolaylığı sağlamaktadır. Bunun yanında kalay elementi, ızgaraların iç yapısındaki tanelerin büyümesini sağlayarak korozyon direncini arttır. Akülerde iklimsel şartlar ve kullanım alanlarına göre sıcaklık artışıyla birlikte korozyon mekanizmasına ek olarak ızgara büyümesi de akü ömrünü etkileyen bir faktör olarak ortaya çıkar. Izgara büyümesi sürünme (creep) mekanizmasıyla doğrudan ilişkilidir.

 

Sürünme olayı malzemelerin farklı sıcaklıklarda sabit veya değişken yükler altında deformasyona uğramasıdır; sırasıyla dislokasyon sürünmesi, difüsyon sürünmesi ve tane sınırları sürünmesi şeklinde gerçekleşir. Dislokasyon, malzemelerin deformasyona uğramasını sağlayan mekanizmanın adıdır. Dislokasyonlar düzlemsel hatalardır ve kristal yapıdaki kayma düzlemleri boyunca hareket ederler. Bu dislokasyon hareketlerini engellemek ya da sınıflandırmak için kristal yapıda, çözünmüş atomlar, çökelen ikincil fazlar ya da tane sınırları olması gerekmektedir. Difüzyon sürünmesi boşluk (vacancy) gibi kristal hataların kafes içerisinde hareketi ile gerçekleşir ki bu hereketin temeli difüzyondur. Difüzyon hızı sıcaklığın artmasıyla artar.

Sürünme çok kristal (polycrystal) malzemelerde daha çok görülür. Bunun nedeni tane sınırlarının sürünme için uygun bölgeler olmasıdır. Tane sınırlarının enerjisi yüksektir bu nedenle tane sınırlarında tanelerin kayması daha kolay gerçekleşir. Sıcaklığın artması tane sınırlarındaki kayma hareketine arttırıcı etki eder. Bu nedenle tane sınırı sayısı az olan malzemelerde taneler arası sürünme daha az gerçekleşir. Sürünme mekanizmaları için en önemli dış etkinin sıcaklık olduğu anlaşılmaktadır. Araçlarda motorun ısınması kaynaklı kaput altı sıcaklıkları yükselmektedir. Bu sıcaklık motor tipine göre değişmekte ve mevsimsel yüksek sıcaklıklarla kendisini göstermektedir. Bu nedenle sıcaklığın aküye etkisi önem kazanmaktadır.  

Akü ızgaralarının sürünme etkisi ile büyüme göstermesi akülerin düşük çevrimlerde hasara uğramalarına neden olur. Bu hasarların önlenmesi için pozitif ızgaralarda Gümüş (Ag) elementi içeren Gümüş-Kalsiyum alaşımları kullanılmaktadır.

Gümüş elementi kurşun ana matriksi içerisinde homojen çökelme etkileri gösterir. Gümüş ana matriks içerisinde ve tane sınırlarında çökelerek, kurşun ana matriks içinde çarpılmalara neden olur, böylece malzeme mukavemetini arttırır. Ana matrikste oluşan Gümüş çökelmeleri dislokasyon hareketlerini ve kristal içerisindeki boşlukların difüzyonunu yavaşlatır veya engeller; sürünme direncini arttırır. Tane sınırlarına yerleşen Gümüş elementi, kayma hareketlerini engellemesi ve korozyon direncini arttırması ile sıcaklığa bağlı sürünme direncini de arttırarak ızgara deformasyonlarının azalmasını sağlar. Gümüş-Kalsiyum, Kalsiyum aküler kazandığı bu özellikleri nedeniyle yüksek sıcaklık ortamlarına ve derin deşarj koşullarına daha dayanıklıdır. Kaynaklar *a http://www.shapeways.com/model/191585/face-centered-cubic-unit-cell.html  *b http://www.doitpoms.ac.uk/tlplib/diffusion/diffusion_mechanism.php *c http://www.metallurgy.nist.gov/phase/solder/agpb.html *d http://practicalmaintenance.net/?p=1618

Yorumları Oku
Siz de fikrinizi paylaşın
Güvenlik kodunu giriniz