Bir asırdan uzun süredir kullanılmakta olan kurşun asit akü teknolojisi halen birçok farklı uygulama alanında kullanılmaya devam etmektedir. Bir önceki yazımda (Enerji ve Depolama) değindiğim enerji depolama teknolojileri içerisinde kurşun asit aküler enerji yoğunluğu, maliyet ve teknolojik gelişim açılarından karşılaştırıldığında halen en etkin çözüm olarak kullanılmaktadır. İçten yanmalı motorların ilk çalışma enerjisini sağlama amacıyla kullanılan “Starter” aküler kurşun asit akü dünyasının bir kısmını oluştururken, madalyonun diğer yüzünde “Endüstriyel” aküler ile karşılaşıyoruz.
“Endüstriyel” akü dünyası içinde birbirinden farklı ve çeşitli uygulama alanları ile karşılaşıyoruz. Endüstriyel aküleri kullanım amacına göre Stasyoner ve Traksiyoner aküler olmak üzere iki ana başlıkta incelemek mümkün.
I. Stasyoner Aküler Günümüzde kullanılan elektrik alt yapısının süreklilik de arz etmemesi nedeniyle kritik ekipmanların hasar görmesini engellemek ve dolayısı ile sistemin aksaması ile karşılaşılabilecek büyük sorunların önüne geçebilmek amacıyla enerji destek üniteleri kullanılmaktadır. Mevcut teknolojiler içerisinde bu gereksinimi en ekonomik şekilde karşılayan akü tipinin kurşun asit Stasyoner aküler (SLA) olduğunu görüyoruz. Stasyoner aküler elektrik kesintilerinde sistemin herhangi bir aksamaya uğramadan devamlılığını sağlayacak enerjiyi verebilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Bu özellikleri ile kesinti anında devreye girerek, farklı bir elektrik kaynağının tekrar devreye alınmasına kadar geçen sürede meydana gelebilecek duraklamaların önüne geçmiş olurlar. Stasyoner aküler, günlük hayatımızda baz istasyonlarındaki işlevleri ile iletişimimizin kesintisiz olmasını sağlamakta, bazen büyük bir sanayi kuruluşunun kısa bir duraksaması ile karşılaşabileceği milyon dolarlık zararı önlemekte, bazense yüzlerce insanın içinde bulunduğu bir trenin elektrik kesintisi sebebi ile yanlış hatta yoluna devam etmesine engel olarak, karşılaşılabilecek büyük bir facianın önüne geçilmesini sağlayabilmektedir. Stasyoner akü uygulama alanları;
- Telekomünikasyon sistemleri
- UPS’ler (Kesintisiz güç kaynakları)
- Güvenlik Sistemleri
- Enerji destek sistemleri
- Kablo TV/Yayın sistemleri
- Akaryakıt ve maden keşif sistemleri
- Acil durum aydınlatma sistemleri
- Yenilenebilir enerji üretiminde depolama ve destek ünitelerinde
- Demiryolu sinyalizasyon ve destek sistemleri
- Diğer (Mevcut ve yeni geliştirilen farklı sistemler.)
II. Traksiyoner Aküler Temel enerji kaynağı olarak elektrik enerjisi kullanan “elektriklendirilmiş” araçlarda sürekli ve düzenli bir enerji gereksinimi söz konusudur. Bu tip sistemlerde gerek duyulan düzenli ve uzun süreli enerjiyi sistemin ana kaynağı olan derin deşarja dayanıklı Traksiyoner aküler sağlamaktadır. Mevcut teknolojiler çerçevesinde Stasyoner uygulamalarda olduğu gibi, güvenilir ve ekonomik çözümü kurşun asit teknolojisi olduğu görülüyor.Kurşun asit teknolojili stasyoner akülere göre traksiyoner aküler yapıları gereği daha ağır ve hacimli akülerdir. Bu farklılık sayesinde daha sağlam, sarsıntı ve titreşime karşı daha dayanıklıdırlar. Dış fiziki farklılıklarının yanı sıra, kullanım amaçları gereği iç dizaynlarında da farklılıklar söz konusu. Daha yüksek sayıda şarj deşarj döngüsüne ve derin deşarja maruz kalmaları nedeniyle, Traksiyoner akülerde kullanılan plakalar daha kalın ve dayanıklıdır. Traksiyoner akülerin kullanım alanı olan “elektriklendirilmiş” araçların çevre dostu teknolojiler olduğunu söyleyebiliriz. Küresel ısınmanın en büyük etkenlerinden sera gazı salınımı yapan içten yanmalı motorla çalışan araçlar yerlerini sıfır salınım sağlayan elektrik motorlu araçlara bırakıyorlar. Ayrıca elektrik motorlu araçlar, içten yanmalı motor ile çalışan araçlara göre daha sessiz olmaları nedeniyle ses kirliliğinin de önemli oranda azalmasına katkıda bulunuyorlar. Traksiyoner akü uygulama alanları;
- Elektrikli iş makineleri (İstif makineleri, personel taşıyıcılar, yükseltme araçları vb.)
- Yer temizleme makineleri
- Tekneler
- Maden araçları
- Demir yollarında kullanılan araçlar
- Golf araçları
- Karavanlar
- Diğer (Elektrik motoru ile çalışan mevcut ve yeni geliştirilen araçlar.)
Enerji depolama gereksiniminin hızla arttığı dünyamızda, Endüstriyel akülerin de çevreci uygulamalar ile hayatımızdaki yerinin gün geçtikçe artacağını düşünüyorum.